Σάββατο 18 Ιουλίου 2015

Από την Σκύλλα στη Χάρυβδη


Το δίλημμα της λιτότητας, που πρόκειται να σώσει το Ευρώ, δεν θα προξενήσει τον πληθωρισμό, αλλά το αντίθετο του.
του Robert Kurz
 
 Το οστεοφυλάκιο, Πάμπλο Πικάσσο, 1944-45

Δημοσιεύω ένα άρθρο του 2010 για τα τρία χρόνια από τον θάνατο του Ρόμπερτ Κούρτζ. Σύνδεσμος πρωτότυπου κειμένου: https://www.freitag.de/autoren/der-freitag/vom-regen-in-die-traufe-1 Παλιότερες αναρτήσεις με αφορμή την συγκεκριμένη ημερομηνία:
2013: Μαρξ 2000 
2014:Η προσομοίωση μιας ελεγχόμενης χρεοκοπίας και η βιωμένη χρεοκοπία της πραγματικότητας. 


   Τα Κράτη περιπλέκονται όλο και περισσότερο στις αντιφάσεις της νομισματικής πολιτικής. Μόνο με την βοήθεια των πρωτοφανών δημοσιονομικών ελλειμμάτων, η παγκόσμια οικονομική κρίση θα μπορούσε προς το παρόν να μετριαστεί, χωρίς να διαφαίνεται μια αυτοτροφοδοτούμενη ανάκαμψη στον ορίζοντα. Εν τω παρόντι, το Αξίωμα ενός Κράτους εξοικονόμησης και η περιστολή του Δημόσιου χρέους ως η εφαρμοστική πολιτική του, απειλούν να καταπνίξουν εκ νέου την αδύναμη οικονομική δραστηριότητα. Η διεύθυνση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ερωτοτροπεί με την ιδέα ενός «ελεγχόμενου πληθωρισμού» ώστε να μεταθέσει το ανεξέλεγκτο πρόβλημα παραπέρα. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ευρωζώνη έχει τοποθετηθεί στο επίκεντρο της νομισματικής κρίσης. Η διάρθρωση της νομισματικής ένωσης παρέδωσε τις παλαιές εθνικές κυριαρχίες με τα ανόμοια επίπεδα παραγωγικότητας και την άνιση οικονομική τους δύναμη σε μια κοινή κεντρική τράπεζα. Μια τέτοια παράδοση είχε σαν στόχο να καταστήσει εξωτερική μέσα από την παγκοσμιοποιημένη οικονομία του ελλείμματος, την συγκεκριμένη εσωτερική αντίφαση. Στον βαθμό κατά τον οποίο, η δύναμη τους εξασθενεί, η ενδεχόμενη χρεοκοπία των οικονομικά αδύναμων κρατών της Ευρωζώνης μπορεί να γίνει ένας εκρηκτικός μηχανισμός μέσα στην νομισματική ένωση.
   Ύστερα από τις εγγυήσεις και την ενίσχυση στο προβληματικό τραπεζικό σύστημα και μετά τα προγράμματα σταθεροποίησης των ελλειμμάτων η Ευρωπαϊκή Ένωση δρομολόγησε ένα τρίτο, ακόμα μεγαλύτερο πακέτο διάσωσης για την οικονομία των υποψηφίων σε πτώχευση Κρατών. Η ειρωνεία συνίσταται στο γεγονός πως σε τέτοιου είδους συνθήκες, η Εσθονία εντάσσεται στην κοινότητα του ευρώ και εκθειάζεται κιόλας για την τήρηση των κριτηρίων σταθερότητας που δεν υφίστατανται πλέον. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει ξεκινήσει ήδη να αγοράζει τα άνευ αξίας κρατικά της ομόλογα. Όμως το πρόβλημα δεν έγκειται στην ονομαστική αξία των ελλειμμάτων που έχουν οι δήθεν «αμαρτωλοί» αλλά στην ανεπάρκεια της κεφαλαιακής τους ισχύος. Το ονομαστικό έλλειμμα όπως μετριέται από το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν είναι μεγαλύτερο στην Γερμανία απ' ότι στην Ισπανία. Ωστόσο η Γερμανία, μπόρεσε προς το παρόν να επιπλεύσει, μέσα από τα τεράστια εξαγωγικά της πλεονάσματα που προέρχονται απευθείας από την ζώνη του Ευρώ. Ήδη από το 2009 κι έπειτα, τα άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης βιάζονται να περιορίσουν αυτή την «ανισορροπία». Σε αντίθεση με ό,τι ειπώθηκε, δεν είναι η Γερμανία που πρέπει να τιμωρηθεί για την εξαγωγική της δύναμη αλλά οι άλλοι που έπρεπε να δημιουργήσουν παρόμοιες συνθήκες για τους εαυτούς τους. Ωστόσο αυτές οι συνθήκες αποτελούν γεγονός για την Γερμανία διότι έχει τον μεγαλύτερο τομέα με χαμηλούς μισθούς στην Δυτική Ευρώπη και συσχετίζονται με την χρηματοοικονομική της ισχύ. Επ' αυτού συνεπάγονται τα εξαγωγικά πλεονάσματα που μπορούν να χρηματοδοτηθούν μόνο μέσα από τα ελλείμματα των πιο ασθενέστερων οικονομικά χωρών. 


Αχαλίνωτη πλημμυρίδα χρημάτων. 
Και τώρα η γάτα δαγκώνει την ουρά της!* Η ενδοευρωπαϊκή κυκλοφορία του ελλείμματος έφτασε σε τέλμα και φέρνει την αντινομία της νομισματικής ένωσης στην επιφάνεια. Η ανεξέλεγκτη μαζική εισροή χρημάτων από την ΕΚΤ και η εγκατάλειψη των κριτηρίων του Μάαστριχτ δεν έχουν μόνο οδηγήσει στον πληθωρισμό το Ευρώ αλλά έχουν ως πραγματικό αντίκρυσμα το ριζικό πάγωμα των Κρατικών προϋπολογισμών. Επί του παρόντος, τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης έχουν επιδοθεί σ' έναν εθνικό σωβινισμό ενάντια στους «αμαρτωλούς». Αντιθέτως, η Αριστερά διαμαρτύρεται για το «τελεσίγραφο» της Γερμανίας στην Ευρωζώνη και την διάβρωση της εθνικής κυριαρχίας. Αυτή η ιδεολογική συζήτηση δεν θέλει να συνειδητοποιήσει ότι εδώ, υπάρχει μια σχέση αμοιβαίας εξάρτησης. Η ακραία πολιτική της λιτότητας που ξεκίνησε να εφαρμόζεται ώστε να διασωθεί το Ευρώ, έχει ως αναπόφευκτη συνέπεια ένα αποπληθωριστικό σοκ. Όταν η επαγόμενη στο Κράτος αγοραστική δύναμη στραγγίζεται, τότε η γενική υποτίμηση του εργατικού δυναμικού δεν είναι η μόνη πληθωρική συνέπεια, αλλά επίσης έπεται πλημμυρικά, η υποτίμηση του σταθερού κεφαλαίου (C) και των κεφαλαιουχικών αγαθών της Ευρωπαϊκής Επικράτειας. Αυτό καταδεικνύει πως η υποτιθέμενη εξαγωγική ισχύς της Γερμανίας μέσα στην ΕΕ, στέκεται πάνω σε πήλινα πόδια. 
   Μία διάσωση του Ευρώ και του τραπεζικού συστήματος, -που εν πάση περιπτώσει κρεμιέται σε μεγάλο βαθμό από την Κρατική σύριγγα, η οποία, πλέον, επίσης στηρίζεται πάνω σε επισφαλή κρατικά ομόλογα- λειτουργεί μόνο με τίμημα την ύφεση στις αδύναμες οικονομικά χώρες της Ευρωζώνης. Η πορεία για μία τέτοια σωτηρία έχει ήδη υποβληθεί στην Ελλάδα· θ' ακολουθήσουν η Ισπανία, η Πορτογαλία και οι άλλες χώρες. Το αποτέλεσμα θα είναι μια έκρηξη της μαζικής ανεργίας στην Γερμανία που θα πλήξει ανταποδοτικά και την υπόλοιπη ΕΕ. Η με πάση θυσία πολιτική της λιτότητας στις χώρες της Ευρωζώνης που έχουν αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο -η οποία ισοδυναμεί με την κατάρρευση των εξαγωγών της Γερμανικής οικονομίας- απειλεί να βάλει τον προ πολλού καταταλαιπωρημένο προϋπολογισμό του Γερμανικού κράτους, στην ίδια θέση στην οποία έχουν περιέλθει, όσοι καταγγέλλονται ως αμαρτωλοί του ελλείμματος. Διότι η οικονομική ευρωστία ξεπέφτει σε κεφαλαιακή ανεπάρκεια. Αν εμφανιστούν τα αποπληθωριστικά επακόλουθα της επιβεβλημένης λιτότητας δια τελεσιγράφου, μια νέα μεταστροφή θα οδηγούσε σ' ένα χαοτικό συνδυασμό αποπληθωριστικών και πληθωριστικών τάσεων: Στασιμοπληθωρισμού. Συνεπώς η κυβέρνηση της Μέρκελ δεν είναι σε θέση να επιβάλλει στην ΕΕ τα δικά της συμφέροντα αλλά η επιλογή της ταλαντεύεται ανάμεσα στην πανούκλα και την χολέρα. Και ούτε ο χρόνος μπορεί να επιστρέψει πίσω, προς έναν οικονομικά και νομισματικά εθνικό χώρο με την έννοια του σωβινισμού του γερμανικού μάρκου που βασιζόταν πάντοτε στον μονομερή προσανατολισμό του προς τις εξαγωγές. Το συνεχώς αυτοαναφερόμενο στην εθνική του οικονομία, γερμανικό μεγαλείο θα έφτανε στο σημείο να εκλείψει εντελώς. Οι εσωτερικές αντιφάσεις της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης γίνονται καταλύτης για ένα δεύτερο κύμα κρίσης.


*  Σ.τ.μ. Ιδιωματισμός της Γερμανικής γλώσσας που αναφέρεται στο αδιέξοδο που προκαλεί ένας φαύλος κύκλος.

Πέμπτη 2 Ιουλίου 2015

ΟΧΙ στην παρέλαση της εργασίας/αγγαρείας - ΕΞΟΔΟΣ από την κοινωνία της εργασίας



  Αναδημοσιεύω ένα παλιότερο άρθρο από το ιστολόγιο του συντρόφου Αρνητικού. Προκαταβάλλοντας την ηλιθιότητα που στέκει αήττητη, είτε λόγω της κουτοπονηριάς που επιθυμεί την απενοχοποίηση της, είτε λόγω της αναπηρίας που προκαλεί η απαιδευσιά της, έαν ο οποιοσδήποτε θέλει να ερμηνεύσει το κείμενο που ακολουθεί ως μια ακόμη υιοθέτηση των μισθοφορικών απόψεων που στηρίζουν δημοψηφικά το ΝΑΙ, τότε είναι σίγουρο πως η αντίληψη του δεν υπερβαίνει τον ναρκισσιστικό μικρόκοσμο του σαρκίου του ή είναι ευθέως ανάλογη της αφασικής καθαρότητας που επιδεικνύει ένας ανεγκέφαλος, οπαδός των ολοκληρωτικών κοινωνικών λύσεων. Οι υπογραμμίσεις στο κείμενο είναι δικές μου:

  Η παύση πληρωμών, η επιστροφή στη δραχμή και  η έξοδος από την ΕΕ δεν θα αποτελέσει έξοδο από την κρίση, το αντίθετο μάλιστα. Μόνο και μόνο το γεγονός ότι αυτή είναι η πρόταση των νεοναζί και των σταλινικών θα ήταν ίσως αρκετό για να μας κάνει πολύ επιφυλακτικούς σε τέτοιες "λύσεις".
  Μια ενδεχόμενη επιστροφή στη δραχμή θα συνοδευτεί από μια υποτίμηση που θα φτάσει ως και το 100% σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις. Η παυση πληρωμών θα είναι και παυση πληρωμών συντάξεων, μισθών,  δέσμευση (μικρο)καταθέσεων. Μοιραία, οι φαβέλες θα αρχίσουν να κάνουν την εμφάνισή τους στις μεγαλουπόλεις και οι χαρτονέρος θα γίνουν το κυρίαρχο "επάγγελμα" (αυτό στα αργεντίνικα λέγεται "ανάκαμψη"). Ενα στρατιωτικό πραξικόπημα είναι η πιο πιθανή εκδοχή και σε κάθε γωνιά θα βλέπει κανείς τη φρικιαστική ταμπέλα ARBEIT MACHT FREI (Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΕΙ - επιγραφή στην είσοδο του Άουσβιτς). Ή ίσως "ΑΝ ΔΕΝ ΔΟΥΛΕΨΕΙΣ ΔΕΝ ΤΡΩΣ" (Βλαντιμίρ Λένιν). Ή "ΜΙΑ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΔΟΥΛΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΕΡΓΙΑ" (Μπιλ Κλίντον).
   Φυσικά, την εποχή της μικρο-ηλεκτρονικής επανάστασης η εργασία είναι ένα είδος που σπανίζει (και εδώ είναι μια βασική αιτία της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης) αλλά η απομόνωση της χώρας που θα φέρει η χρεωκοπία θα μας απομακρύνει αρκετά από την πρώτη γραμμή των παραγωγικών δυνάμεων και θα μας φορέσει μόνιμα μια φόρμα αγγαρείας (για να δουλευουμε σκληρά χειρωνακτικά σαν τα σκυλιά από το πρωί ως το βράδυ. Όχι σαν κι αυτή που φοράει ο Τσάβεζ για να τον βλέπουν οι άλλοι και να σκίζονται στη δουλειά ενώ ο ίδιος "δουλευει" διανοητικά "ενάντια" στον "ιμπεριαλισμό" μαζί με τον φίλο του τον Αχμαντινετζάν. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές στην παρέα μπήκε πρόσφατα και ο Ερντογάν). Αυτό είναι βάθεμα της κρίσης, όχι έξοδος. 
   Είπαμε ΟΧΙ στην παρέλαση των φορμών αγγαρείας. Αντανακλάσαμε πιστά την υλική κίνηση της εποχής μας: η επέλαση των σύγχρονων παραγωγικών δυνάμεων (τεχνολογία) καταργεί την παρέλαση της αγγαρείας/εργασίας (και άσε το Γλέζο να ονειρεύεται "εθνικά ΟΧΙ").
   Δεν πρόκειται για εθνική υπόθεση. Από το Κάιρο ως τη Δαμασκό, από την Αθήνα ως τη Μαδρίτη, από τη Μαδρίτη ως το Λονδίνο, από το Λονδίνο ως την Wall Street η εξεγερμένη ανθρωπότητα έχει ένα όνειρο το οποίο μένει να συνειδητοποιήσει: την έξοδο από την κοινωνία της εργασίας.