Τρίτη 1 Μαρτίου 2022

Anti-imp α λα Πούτιν

Η γυναίκα που κλαίει, Πάμπλο Πικάσσο 1937, ελαιογραφία

 

Anti-imp α λα Πούτιν

Πώς τα αυταρχικά καθεστώτα σκηνοθετούν τους εαυτούς τους σαν αγωνιστές αντίστασης ενάντια στη Δύση
 του Ερνστ Λόχοφ

Σύνδεσμος πρωτότυπου κειμένου: https://jungle.world/artikel/2022/07/antiimp-la-putin

 Ημερομηνία δημοσίευσης 17/2/2021

«Ο κύριος εχθρός βρίσκεται μέσα στην ίδια του τη χώρα» έγραψε ο Καρλ Λίμπκνεχτ κατά τη διάρκεια του Α’ παγκόσμιου πολέμου, μία φράση η οποία έμεινε βαθιά χαραγμένη στην συλλογική μνήμη της Αριστεράς. Η παρόρμηση της μητροπολιτικής Αριστεράς να αρνηθεί την κινητοποίηση ενάντια στον εξωτερικό εχθρό δεν έρχεται τυχαία. Η καπιταλιστική παγκόσμια κοινωνία αποτελεί εν τέλει, μία επιβεβαιωμένα ιμπεριαλιστική τάξη, στην οποία η εξουσία και η επιρροή κατανέμονται εξαιρετικά άνισα σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Κατά συνέπεια, τα κράτη του καπιταλιστικού κέντρου ορίζουν τον ρυθμό με τον οποίο πρέπει να χορεύει η περιφέρεια της παγκόσμιας αγοράς και καθορίζουν επίσης κατά κανόνα τα ηγεμονικά πρότυπα ερμηνείας.

      Ακόμη και ο πόλεμος υπό την ηγεσία των ΗΠΑ εναντίον του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν ακολούθησε το 2003 στο Ιράκ τούτο το γνώριμο σενάριο. Εν τούτοις, σηματοδοτεί συγχρόνως ένα ιστορικό ορόσημο. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους κατάφεραν, να συντρίψουν στρατιωτικά την ετοιμόρροπη αναπτυξιακή δικτατορία του Ιράκ σε χρόνο μηδέν· παρ’ όλα αυτά η πολιτική αναδιοργάνωση κατέληξε σε φιάσκο. Η ιδεολογική αίσθηση του καθήκοντος με την οποία η Δύση τη δεκαετία του ’90 σύρθηκε στους «πολέμους για τα ανθρώπινα δικαιώματά» της, ως αυτοαποκαλούμενος παγκόσμιος αστυφύλακας, έχει έκτοτε εξαφανιστεί εντελώς.

      Όχι ότι η Δύση δεν είναι πλέον σε θέση να επιβάλλει παγκοσμίως την υπεροχή των οικονόμικών της συμφερόντων. Σοφά σε τούτο το έδαφος, οι εκάστοτε Πούτιν, Λουκασένκο και Ερντογάν αυτού του κόσμου ούτε καν αμφισβητούν τις ΗΠΑ και τα κράτη της ΕΕ. Άλλωστε, αμέσως μετά τον θρίαμβό τους την περασμένη χρονιά οι νικητές Ταλιμπάν μεταμορφώθηκαν σε ικέτες ζητώντας από τη Γερμανική κυβέρνηση, μεταξύ άλλων, ανθρωπιστική βοήθεια· ωστόσο η συμπεριφορά τους στη σφαίρα της πολιτικής ταυτότητας γίνεται τόσο πιο πολεμοχαρής. Κάθε είδους απολυταρχικοί παίρνουν την πόζα του αντιιμπεριαλιστή αγωνιστή και θορυβωδώς δεν ανέχονται οποιοδήποτε δυτικό πατρονάρισμα ενώ την ίδια στιγμή δοκιμάζουν ν’ αποκτήσουν δοσοληψίες με τη Δύση.

      Αν το μοναδικό τίμημα για τούτη την αλλόκοτη μορφή συνεργασίας και αντιπαράθεσης, ήταν να χάσει το κύρος της η Δύση τότε το όλο ζήτημα θα μπορούσε ασφαλώς να θεωρηθεί μια ασήμαντη μπαγαποντιά για την Αριστερά που προσανατολίζεται προς την χειραφέτηση. Δυστυχώς, τα πραγματικά θύματα της αντιπαράθεσης βρίσκονται εντελώς αλλού. Οι αυταρχικοί εξουσιαστές παίζουν από σπόντα [διπλό παιχνίδι]. Επιδιώκουν τη σύγκρουση με τη Δύση ώστε να εξασφαλίσουν τον έλεγχο επάνω στους δικούς τους λαούς. Αντιπαρατιθέμενοι στην Δύση, τα καθεστώτα των «κλεφτών και απατεώνων» ―όπως ο Αλεξέι Νοβάλνι και άλλοι αντιπολιτευτικοί αποκαλούν το ρωσικό κυβερνών κόμμα Ενωμένη Ρωσία― θέλουν να ανακτήσουν τη νομιμότητα που απολάμβαναν στην Ρωσία και αλλού, και την έχουν χάσει προ πολλού, σε μία κοινωνία εξαντλημένη από την διαφθορά και την κοινωνική αθλιότητα.

      Πρόθεσή τους είναι να τοποθετήσουν τις σχέσεις τους επάνω στην ακόλουθη επιχειρηματική βάση: οι ΗΠΑ και η ΕΕ πρέπει ν’ αποκηρύξουν τις φλυαρίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την δημοκρατία και ν’ αφήσουν στα αυταρχικά καθεστώτα την εξουσία τους και την ελευθερία τους στην κυριαρχία και την κατοχή των δικών τους πληθυσμών. Τότε η ειρηνική εξισορρόπηση των συμφερόντων δεν αποτελεί πλέον πρόβλημα.

      Η υπόθεση εν προκειμένω γίνεται πιο περίπλοκη στην περίπτωση της τέως υπερδύναμης Ρωσίας, δεδομένου ότι δεν αρκεί στο καθεστώς του Πούτιν να διατηρεί την απόλυτη εξουσία στη χώρα του. Για να πείσει με το ζόρι των ρωσικό λαό, ότι είναι μάταιη η ανυπακοή, ακολουθεί ένα είδος στρατηγικής της μηδενικής δημοκρατίας στο έδαφος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Κάτω από τον φόβο της ανατρεπτικής μετάδοσης, η Ρωσία του Πούτιν έχει μετατραπεί σ’ ένα οχυρό προληπτικής αντεπανάστασης. Είτε πρόκειται για την Κιργιζία, τη Λευκορωσία ή, το Καζακστάν πιο πρόσφατα, μόλις μια κλεπτοκρατία κλονιστεί στην πρώην σοβιετική σφαίρα επιρροής, η σωτηρία είναι κοντά της στην μορφή της ρωσικής πολιτικής υποστήριξης ή ακόμη και του Ρωσικού στρατού. Τα κράτη της Βαλτικής είναι απίθανο να επανέλθουν και επίσης η Ουκρανία διέφυγε της ρωσικής μέγγενης με την «πορτοκαλί επανάσταση». Είναι πλέον πολύ πιο σημαντικό, τουλάχιστον ν’ αποσταθεροποιηθεί. Χωρίς την αποδέσμευση της δεν θα είχε ποτέ προσαρτηθεί η Κριμαία και δεν θα υπήρχε σήμερα καμιά ανάπτυξη των ρωσικών στρατευμάτων.

         Κάποια κομμάτια του αστικού τύπου γράφουν για τον νεοσοβιετικό ιμπεριαλισμό εν όψει της σύρραξης στην Ουκρανία. Τούτη η τοποθέτηση που κολλιέται σαν ετικέτα, συσκοτίζει περισσότερο από ό, τι επεξηγεί, διότι δεν καθιστά αν μη τι άλλο σαφές το παράδοξο που χαρακτηρίζει την σχέση της Ρωσίας με τα γειτονικά της Κράτη. Η έντονη επιθετικότητα της πολιτικής των Ρώσων εξουσιαστών εκπηγάζει από την αδυναμία του καθεστώτος και αποτελεί εκδήλωση της αποδιοργάνωσης της ρωσικής κοινωνίας. Πέραν αυτού, η χρήση της έννοιας του ιμπεριαλισμού υποδηλώνει ότι η ρώσικη ηγεσία επιδιώκει ν’ αποκτήσει τον άμεσο έλεγχο σε άλλες χώρες και στους πόρους τους ώστε να ενισχύσει τις δικές της οικονομικές δυνατότητες. Στην πραγματικότητα, η υποστήριξη του Λευκορωσικού καθεστώτος που έχει πληγεί από τις Δυτικές κυρώσεις και η προσάρτηση της Κριμαίας είναι μία επιχορήγηση δίχως προοπτική απόσβεσης. Εάν παραδόξως η Ρωσική ηγεσία δοκιμάσει πραγματικά να προσαρτήσει την Ουκρανία, αυτό θα ήταν ολέθριο για την κατοχική δύναμη ακόμη και χωρίς τις Δυτικές κυρώσεις.

      Επίσης, κάποια κομμάτια της Αριστέρας μιλούν με προθυμία για τον ιμπεριαλισμό. Όμως μ’ αυτό δεν υπονοούν την Ρωσία αλλά ως επί το πλείστον την Δύση. Λέγεται ότι η επέκταση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στα Ανατολικά είναι η έκβαση ενός μεθοδευμένου σχεδίου αρπαγής γης. Τούτη η ερμηνεία προβάλει στις αρχές του 21ου αιώνα τους κανόνες με τους οποίους λειτουργούσε η παγκόσμια πολιτική στα τέλη του 19ου αιώνα. Φυσικά και υπάρχουν κύκλοι στα Κράτη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ που υποστηρίζουν την διεύρυνση στην Ανατολή, φυσικά και υπάρχουν μεμονωμένες πρωτεύουσες που επωφελήθηκαν από αυτή. Ωστόσο,  οι δυνάμεις που την παρακινούν δεν βρίσκονταν σε καμία περίπτωση στις μητροπολιτικές χώρες της Δύσης αλλά στα Κράτη της περιφέρειας.

      Στις χώρες της Βαλτικής και στην Ουκρανία η κατώτερη εταιρική σχέση με τις ΗΠΑ και τις χώρες του πυρήνα της ΕΕ ήταν κι εξακολουθεί να είναι, μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, η μοναδική προοπτική. Τις ωθεί στους αντίστοιχους θεσμούς. Στα Δυτικά μητροπολιτικά κράτη δεν υπερίσχυσε καθόλου ο ομόφωνος ενθουσιασμός. Προ παντός στην ΕΕ τα παλιά μέλη θεώρησαν τα νεότερα ότι είναι ένα εν δυνάμει βάρος. Η δημοκρατική αίσθηση του καθήκοντος και η υποψία ότι οι νέες προσθήκες μπορούσαν να επιβαρύνουν υπερβολικά το ταμείο και να θέσουν σε κίνδυνο την ικανότητα λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξισορρόπησαν η μία την άλλη.

      Όσον αφορά το ΝΑΤΟ, είχε χάσει τον λόγο της ύπαρξής του με το τέλος της αντιπαράθεσης του διπολικού μπλοκ. Ως εκ τούτου, θα έπρεπε είτε να είχε διαλυθεί στις αρχές της δεκαετίας του ’90, είτε να προσφέρει στην Ρωσία την ενταξή της. Όσο συνεχίζει να υπάρχει ως γνήσια Δυτική στρατιωτική συμμαχία, ήταν εύλογο για τις χώρες που αναζητούν δεσμούς με την Δύση να εξωθηθούν στο ΝΑΤΟ. Αν κάποιος θέλει να μιλήσει για τον ιμπεριαλισμό μέσα σ’ αυτόν τον συσχετισμό τότε θα πρέπει να δώσει έμφαση στην παράδοξη μορφή του. Προέρχεται λιγότερο από την παρόρμηση των παλιότερων μελών για κατάκτηση και επέκταση και πολύ περισσότερο από την επιθυμία των «νεοφερμένων» να ενταχθούν στην λέσχη των εκλεκτών. Ακόμη και οι ίδιες οι ΗΠΑ έχουν πλέον θαμμένο το όνειρό τους για έναν μονοπολικό κόσμο. θέλουν να επικεντρωθούν στον κύριο αντίπαλο τους και αυτός δεν εδρεύει στη Μόσχα αλλά στο Πεκίνο.

      Η ρωσική προπαγάνδα επεξηγεί τον Δυτικό προσανατολισμό των Κρατών του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού ως έκβαση μιας συστηματικής «πολιτικής της περικύκλωσης». Κατ’ αυτό τον τρόπο μπορεί να επικαλείται την εθνική ταυτότητα και να αποσπά την προσοχή από τον τρόμο που προκαλεί ένας καπιταλισμός (α λα Πούτιν) της μεγάλης ρωσικής μαφίας σε πλατιά στρώματα του πληθυσμού στα διάδοχα Κράτη της Σοβιετικής Ένωσης. Όντως η επιθετική τακτική της Ρωσικής κυβέρνησης κατά τεκμήριο καταλογίζει στην Δύση πως κάνει το αντίθετο από εκείνο, για το οποίο [το Κρεμλίνο] την κατηγορεί. Μόνο και μόνο, επειδή το καθεστώς του Πούτιν ξέρει ακριβώς πόσο περιορισμένο είναι το συμφέρον της Δύσης για την ανατόλική του περιφέρεια, επιδιώκει την αντιπαράθεση. Θα τού βγει ο υπολογισμός; Όπως και να έχει, δύσκολα θ’ αποτύχει εξαιτίας της γερμανικής πολιτικής. Σ’ αυτήν εδώ την χώρα υπάρχει μία ευρεία και άτυπη υπερκομματική συμμαχία που βρίσκει κατανόηση στον Πούτιν.

      Είναι αχρείαστη μια ριζοσπαστική Αριστερά η οποία προθυμοποιείται να στηθεί στην ουρά και να μπει σε τούτο τον μεγάλο συνασπισμό που αντιδρά [ενάντια] στην Δυτική πολεμική υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι δυνάμεις της χειραφέτησης στέκονται μπροστά σε μια εντελώς διαφορετική πρόκληση. Η οικουμενικότητα των Δυτικών αξιών, η οποία ανέκαθεν διέψευδε τον εαυτό της, έχει πεταχτεί στον κάλαθο των αχρήστων. Είτε η Δύση θέλει να συμβιβαστεί με τον Πούτιν, είτε να συμμετέχει μαζί του στο παιχνίδι των συγκρούσεων του, και τα δύο στρατόπεδα τα ενώνει ένας ρεαλπολιτίκ προσανατολισμός.

      Ο αποχαιρετισμός στην φιλελεύθερη-δημοκρατική αίσθηση του καθήκοντος δεν καθιστά καθόλου τον κόσμο έναν καλύτερο τόπο, αλλά έναν ακόμη πιο τρομαχτικό. Μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού ο φιλελεύθερος μύθος έλεγε ότι η δημοκρατία και η οικονομία της αγοράς θ’ άνοιγαν τον δρόμο για τα μέλη της παγκόσμιας κοινωνίας προς την ελευθερία και την ευημερία. Αυτή η ψευδαίσθηση έχει η ίδια ντροπιαστεί αξιολύπητα. Μα τούτο δεν πρέπει να σημαίνει ότι το δικαίωμα του καθενός στην αυτοδιάθεση και στην συμμετοχή του μέσα στον κοινωνικό πλούτο καταπέφτει στον σωρό των σκουπιδιών της ιστορίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου