Κυριακή 31 Μαρτίου 2013

Μικροί και σεξουαλικά φιλελεύθεροι στο φρόνημα σατράπηδες!


Ρενέ Μαγκρίτ: Εραστές, 1928

   «Ανωμαλία στις σεξουαλικές σχέσεις υφίσταται μονάχα όταν ο ένας από τους δύο ερωτικούς συντρόφους αρνείται ή δεν θέλει!» Αυτή την φράση μου είπε ένας φίλος σε μία κατ' ιδίαν κουβέντα που είχαμε ενόσω μου περιέγραφε τις εξελίξεις από ένα δικό του ιντερνετικό φλερτάκι. Σε μία πρώτη απόκριση του απάντησα πως έχει δίκιο, γιατί από την στιγμή που και οι δύο σύντροφοι συναινούν ελεύθερα στο τι θα επιλέξουν για την ικανοποίηση τους - επάνω στην ερωτική σχέση και ανεξαρτήτως φύλου - τότε και οι επιλογές τους είναι σαφέστατα δικός τους λογαριασμός! Με μια ωστόσο βασική κι' αναντικατάστατη προϋπόθεση: να έχουν αναπτύξει μια ώριμη προσωπική βούληση. Μία προσωπικότητα που θα έχει ολοκληρώσει την ψυχική της ωρίμανση.
     Όμως αυτήν την τελευταία που η αξία της είναι απολύτως καταστατική για να μπορεί η εναρκτήρια φράση του κειμένου να στέκεται σαν αξίωμα που διασφαλίζει την γνήσια ελευθερία των διαπροσωπικών σχέσεων δεν την ανέφερα κατά την διάρκεια της κουβέντας μας με αποτέλεσμα η αρχικά αθώα συνομιλία μας να καταλήξει σε μία έντονη λεκτική διαμάχη! Δίχως την ψυχική ωρίμανση ενός χαρακτήρα είναι αδύνατη οποιαδήποτε ελευθερία της επιλογής του και τον οδηγεί αναπόφευκτα επάνω σε ψυχαναγκασμούς. Σε αρκετές περιπτώσεις ο αδύναμος ψυχισμός έχει την εντύπωση πως τους έχει ξορκίσει, αυτοί όμως είναι μονίμως παρόντες. Η φράση διατυπωμένη σκέτη χωρίς την απαραίτητη διευκρίνιση της προϋπόθεσης της, μπορεί να λειτουργήσει σαν βολικό καταφύγιο σε κάθε ανώριμη προσωπικότητα κρύβοντας το γενεσιουργό αίτιο κάτω από το χαλάκι της πόρτας που την εισάγει στα ακατάβλητα πάθη! 
   Ο Χόρκχαϊμερ με τον Αντόρνο στην «Διαλεκτική του Διαφωτισμού» έχουν επισημάνει στα πλαίσια της πατριαρχικής συνθήκης που συνεχίζει να αφήνει επίμονα τα αυταρχικά της σύνδρομα επάνω στο σώμα της σύγχρονης εμπορευματικής κοινωνίας το εξής: «η πόρνη και η σύζυγος είναι συμπληρώματα της γυναικείας αυτοαλλοτρίωσης μέσα στον πατριαρχικό κόσμο: η σύζυγος προδίδει την ηδονή υπέρ της σταθερής οργάνωσης της ζωής και της ιδιοκτησίας, ενώ η πόρνη, κρυφή σύμμαχος της συζύγου, νέμεται ως νόμιμη κάτοχος αυτό που αφήνει ελεύθερο το ιδιοκτησιακό δικαίωμα κατοχής της συζύγου: πουλάει την ηδονή». (1) Και είναι ακριβώς αυτή η πολλά υποσχόμενη συνθήκη της σταθερής οργάνωσης που εξακολουθεί να διυλίζει την κατά τα άλλα "μοντέρνα" σερνική κουλτούρα στην επιλογή ενός υποτιθέμενα κατάλληλου θηλυκού συντρόφου με απώτερο και εξιδανικευμένο στόχο την δημιουργία οικογένειας. 
   Το συναντώ μονίμως στους συλλογισμούς ουκ ολίγων συνομηλίκων (30+) μου! Η ύπαρξη που πλασάρεται για ιδανική σύζυγος / σύντροφος, από μια κατά βάθος αποστειρωμένη πατριαρχική ηθική, είναι κατά κάποιον τρόπο εκείνη η γυναίκα που θα αφοσιωθεί στα του οίκου της και μόνο, που θα κάτσει ευλαβικά στα αβγά της αναλαμβάνοντας τα οικοκυρικά και γονεϊκά της καθήκοντα - παράλληλα αρκετές φορές και με την αφηρημένη εργασία της(2) - και θα λουφάξει στον προκατασκευασμένο ρόλο. Το εκπληκτικό στην υπόθεση αυτή είναι η αλληλουχία που παρουσιάζεται, με αφορμή την εξιδανίκευση της ιδεατής συζύγου, στη διαλογή της από την καθεαυτή ανδρική κρίση όπως εκφράζεται στερεοτυπικά πάνω στα πρότυπα του εργαζόμενου άνδρα. Ο άνδρας από την σκοπιά της εργασίας λογίζεται από μια δήθεν «ορθολογικοποίηση» της προσωπικότητας του. Είναι απολύτως προσηλωμένος στον στόχο του, αποτελεσματικός και πρακτικά γνωρίζει εκείνο που ακριβώς θέλει.(3) Έτσι γαλουχημένος με την αντίστοιχη συλλογιστική θεωρεί πως είναι απολύτως πεπεισμένος ως προς την κρίση του για την επιλογή της ιδανικής αγαπημένης. Κι' αν η εξαθλιωμένη εμπορευματική κοινωνία με την ολοένα αυξανόμενη επισφάλεια που κυριαρχικά επιβάλλει στις αποδεκατιζόμενες θέσεις εργασίας της, οι οποίες προαπαιτούν τις αναφερόμενες ιδιότητες ως ανδρικά χαρακτηριστικά, εξωθεί σιγά, σιγά και τον συγκεκριμένο τύπο άνδρα στο περιθώριο της, τουλάχιστον αυτός ο τελευταίος μπορεί να παραμένει σίγουρος για την ιδεατή επιλογή της συντρόφου του. 
     Και ποια είναι αυτή η επιλογή; Σίγουρα αποκλείει κάποιον συγκεκριμένο τύπο γυναικών. Εκείνο τον τύπο που υπαγορεύεται από σαφή εμπορευματικά πρότυπα εν είδει σεξοβόμβας και κάνει θραύση συνήθως στις γυναίκες λαϊκών μικροαστικών καταβολών. Αυτές οι γυναίκες συνηθίζουν να είναι ευπροσήγορες στον τρόπο ομιλίας τους και υπερτονίζουν τα θηλυκά τους κάλλη όπως είναι τα πόδια τους ή το μπούστο τους γι' αυτό και χαρακτηρίζονται από τον συμπλεγματικό ανδρικό κομφορμισμό προκλητικές. 
     Ας ξεκαθαρίσουμε όμως εδώ μία καθοριστική διάσταση του ζητήματος. Το να επιδιώκει μία γυναίκα να είναι όμορφη και θελκτική εμφανίζοντας σε κοινή θέα τα προαναφερόμενα ανατομικά χαρακτηριστικά του σώματος είναι απολύτως φυσιολογικό! (4) Η προσπάθεια της να δείχνει ποθητή, η θέληση της να την λαχταρούν εμπίπτει σε μία διαδικασία φυσικής επιλογής που υπαγορεύεται από την εξελικτική βιολογία. Το να χειραγωγείς την συγκεκριμένη επιθυμία των γυναικών αποκλειστικά στην βάση έκδηλων εμπορευματικών κοινωνικών σχέσεων που αναπαράγουν τις νεαρές κοπέλες ως κενόδοξες διαφημιστικές «γλάστρες», δηλαδή τις προωθούν σαν θεαματικά ανδρείκελα εν είδει μοσχοπουλημένου προϊόντος,(5) μας δίνει έναν ακόμη καλό λόγο για να ξεμπερδεύουμε οριστικά με την εμπορευματική κοινωνία και τα χάλια της. Το να ποινικοποιείς όμως την εμφάνιση τους και ταυτόχρονα το δισυπόστατο ανθρώπινο σώμα στην θηλυκή του υπόσταση ώστε να τις χαρακτηρίζεις ξέκωλα, τσουλιά ή πορνίδια εκφράζοντας την απέχθεια σου η οποία προέρχεται από έναν συμπλεγματικό ανώριμο ψυχισμό έχοντας μάλιστα για άλλοθι την θρησκόληπτη πατριαρχική συνθήκη περί ηθικών και ανήθικων γυναικών επειδή η τεστοστερόνη δεν ελέγχεται και χτυπάει τα κόκκινα ενός ζώου είναι απόλυτα καταδικαστέο. Ειδικά όταν έχουν προϋπάρξει αισχρά ηθικοπλαστικά σχήματα κοινωνικής αποθυματοποίησης των θυμάτων βιασμού που τα μετατρέπουν αυτόματα σε θύτες των «αθώων» δραστών.
    Έτσι αρκετοί ανώριμοι ψυχικά άνδρες μονίμως επιστρέφουν στην επιλογή του στερεότυπου της συνεσταλμένης ή χαμηλοβλεπούσας γυναίκας ως ιδεατό μοντέλο συντρόφου, ωστόσο αδύναμης να ανταπεξέλθει στον ρόλο της λάγνας ερωτικής παρτενέρ με βάση την τραυματισμένη αντίληψη τους. Αυτή η στάση συσχετίζεται πιο πολύ με την υπόθεση που αναφέρει ο Έριχ Φρομ στο εναρκτήριο κεφάλαιο στο βιβλίο του «Η Τέχνη της Αγάπης» πως η αγάπη συνήθως λογίζεται από τους σύγχρονους ανθρώπους ως πρόβλημα αντικειμένου και όχι ως πρόβλημα ψυχικής ικανότητας. Εάν λοιπόν η γυναικεία υπόσταση διακρίνεται σε δύο μονοδιάστατους χαρακτήρες όπου στον ένα αναγνωρίζεται ως σκοτεινό το ερωτικό αντικείμενο του πόθου και στον άλλο βρίσκεται η χωρίς συγκινήσεις λαμπρή σταθερότητα του συντροφικού ή συζυγικού βίου είναι γιατί ο μπλοκαρισμένος ανδρικός ψυχισμός ίσως δεν έχει μάθει να αναγνωρίζει ισότιμα το πολυδιάστατο ενός ανθρώπινου χαρακτήρα (εν προκειμένω του γυναικείου) και τείνει από φόβο και πατριαρχική προκατάληψη να τον παρερμηνεύει μονοσήμαντα επειδή μάλλον απωθεί οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία αμφισβητεί την δυναμική της αρσενικής του φύσης. Και μέσα στην ανασφάλεια του ενδεχομένως να θεωρεί πως διακινδυνεύεται η δική του υπεροχή. Στα μάτια του αυτό που ορίζει ως προκλητικό από την δική του αδυναμία να το διαχειριστεί είναι ένα αντικείμενο, ένα προϊόν. Και ένα προϊόν όπως εκείνος έχει ορίσει την προστυχιά δεν μπορεί παρά να πουλιέται και να αγοράζεται. Την συγκεκριμένη αγοραπωλησία μόνο ένα «είδος» γυναίκας είναι ικανό να την φέρει εις πέρας. Εκείνο της πόρνης!
    Μεταφρασμένη λοιπόν σαν αντικείμενο στην αντίληψη του και προκαθορισμένη ως προκλητική διότι παρομοιάζεται με μία πόρνη, η "μικροαστή σεξοβόμβα" δίνει την δυνατότητα στον μικρό κομπλεξικό σατράπη να καθυποτάξει αυτό που προσλαμβάνει ως απαγορευμένο και που μάταια αποζητά αλλά δεν μπορεί να το βρει αλλού: την ηδονή. Ο ελλειμματικός ψυχισμός του αποκρύπτει την ικανότητα να χαρεί την πολυπόθητη ηδονή χωρίς την διαμεσολάβηση των πατριαρχικών συνδρόμων.
   Όταν μάλιστα αυτός ο χαρακτήρας θεωρεί εσφαλμένα τον εαυτό του ακομπλεξάριστο άντρα τότε καλύπτει την ανασφάλεια του πίσω από την εναρκτήρια και ηθικώς φιλελεύθερη φράση (του εν λόγω κειμένου που διαβάζετε) όπως ακριβώς καλύπτει το λινό ύφασμα τα πρόσωπα των δύο εραστών στον πίνακα του Μαγκρίτ! Στα έργα του ο σπουδαίος Βέλγος κατόρθωσε να αποτυπώσει γλαφυρά την εντύπωση της ανθρώπινης αλλοτρίωσης. Συνήθιζε λοιπόν να αναπαριστά τα ανθρώπινα σώματα με κάποιο ύφασμα να πέφτει από πάνω τους και να τα καλύπτει όπως επίσης απεικόνιζε μακριές κουρτίνες με την μορφή αυλαίας που απλώνονταν μέσα στο χώρο ή κεφάλια τα οποία κρύβονταν κάτω από κουκούλες και πανιά για να υποδηλώσει πως ό,τι αποκρύπτεται σαν απωθημένο παραμένει πιο σημαντικό από εκείνο που είναι ανοιχτό σε θέα. Κατά τον ίδιο τρόπο και ο ανώριμος ανδρικός ψυχισμός που είναι εγωιστικά σίγουρος για την ηθικά φιλελεύθερη συμπεριφορά του θεωρεί πιο σημαντικό να κρύβει την ανασφάλεια του πίσω από την δεδηλωμένη διακήρυξη του τάχα μου ελευθέριου φρονήματος του αντί να δεχτεί την τραγικά απελπιστική έλλειψη ωριμότητας που τον διακατέχει!


Ρενέ Μαγκριτ: Συμμετρική πονηριά, 1928

 ΥΓ: Na ευχαριστήσω τον συνιστολόγο Ράκο Κουρελάριο που μου επέστησε την προσοχή στην ιδιαιτερότητα και τις λεπτές ισορροπίες που διέπουν ένα θέμα διαπροσωπικών σχέσεων.

----------------------------
Υποσημειώσεις:

(1) Βλέπε σελ:133 Διαλεκτική του Διαφωτισμού Μαξ Χόρκχαϊμερ & Τέοντορ Αντόρνο
(2) Αλήθεια, κι' αυτή η άμοιρη σε πόσους ρόλους είναι ανθρωπίνως δυνατό ν' αντέξει;
(3) ΒλέπεAufstieg und Fall des Arbeitsmanns (Η άνοδος και η πτώση του εργαζόμενου άνδρα) του Νόρμπερτ Τρένκλε
(4) Και για όσους αγαπάμε το ωραίο φύλο ό,τι είναι φυσιολογικό πρέπει να θεωρείται και απολύτως θεμιτό!
(5) Παρθέτω ενδεικτικά μερικά αποσπάσματα όπως τα 4, 37 και 38 σχετικά με την μετατροπή των κυρίαρχων στερεοτυπικών ρόλων και συμπεριφορών σε ευπώλητα εμπορεύματα στην Κοινωνία του Θεάματος του Γκυ Ντεμπορ:
4
Το θέαμα δεν είναι ένα σύνολο εικόνων αλλά μία κοινωνική σχέση ατόμων διαμεσολαβημένη από τις εικόνες.
37
Ο ταυτοχρόνως παρών και απών κόσμος, που το θέαμα καθιστά ορατό, είναι ο κόσμος του εμπορεύματος, που κυριαρχεί σε ό,τι είναι βιωμένο Και έτσι, ο κόσμος του εμπορεύματος εμφανίζεται επίσης ως είναι, διότι η κίνηση του είναι ταυτόσημη με την απομάκρυνση των ανθρώπων μεταξύ τους και έναντι του προϊόντος τους στο σύνολο του 
38
Η απώλεια της ποιότητος, τόσο έκδηλη σε όλα τα επίπεδά της θεαματικής γλώσσας των αντικειμένων που εξυμνεί και των συμπεριφορών που ρυθμίζει, δεν εκφράζει παρά τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της πραγματικής παραγωγής που παρακάμπτει την πραγματικότητα: η μορφή-εμπόρευμα είναι καθ' ολοκληρίαν ταυτόσημη προς τον εαυτό της, η κατηγορία του προσωπικού. Αναπτύσσει το ποσοτικό και δεν δύναται να αναπτυχθεί παρά μόνον εντός αυτού. 
Παραπομπές:
α) Διαλεκτική του Διαφωτισμού ~ Μαξ Χόρκχαϊμερ & Τέοντορ Αντόρνο, Εκδόσεις Νήσος: 1996
β) Aufstieg und Fall des Arbeitsmanns  Zur Kritik der modernen Männlichkeit ~ Norbert Trenkle Gruppe Krisis, 2008
γ) Η κοινωνία του Θεάματος ~ Γκυ Ντεμπόρ, Εκδόσεις Διεθνή Βιβλιοθήκη: 2011
δ) Η Τέχνη της Αγάπης ~ Έριχ Φρομ, Εκδόσεις Μπουκουμάνη: 1978
ε) Magritte ~ Jacques Meuris, Publisher: Taschen, 1998 

2 σχόλια:

  1. Το κατά πόσο κάνει ένα ζευγάρι σεξ του κουτιού όπως λένε έχει να κάνει με το ψυχισμό και την επιφάνεια των ανασφαλειών του κάθε ατόμου. Ο βαθμός κρίνεται από το πόσο συνταιριάζουν οι ψυχισμοί αλλά και οι ανασφάλειες των 2 ατόμων που βρίσκονται μαζί την δεδομένη στιγμή.

    Η συμπεριφορά στο κρεβάτι είναι αντιστρόφως ανάλογη με το πόσο εξωστρεφής ή εσωστρεφής είναι κάποιος στη ζωή του. Τα όρια τα βάζει βέβαια το άτομο απέναντι.

    Για τις σχέσεις πιστεύω φτιάχνουμε μοτίβα. Πολλές σχέσεις μοιάζουν με τις προηγούμενες που είχαμε. Ο λόγος γιατί πιστεύουμε ότι το λιγότερο κακό για το μέλλον είναι αυτό που χάσαμε.

    Αν είναι ειλικρινές το στυλ ή είναι μόνο για την πρόκληση πιστεύω φαίνεται από το τι θα προσελκύσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. @aftapatomenos

    Καλή σας ημέρα!

    Νομίζω ότι είμαι το πλέον ανώριμο άτομο για να κρίνει το ζήτημα του σεξ ανάμεσα στα ζευγάρια. Το συγκεκριμένο ποστ προσπαθεί (μεταξύ άλλων) να ερμηνεύσει και ορισμένες συμπεριφορές που καμιά φορά τις συναντάμε στον περίγυρο μας και οφείλουμε να τις επικρίνουμε διότι διολισθαίνουν σ΄έναν εκφασισμό της καθημερινότητας (όσο ξύλινος κι' αν ακούγεται ο όρος ισχύει στο 100%) όπως αυτός εδώ:

    http://ksekola.blogspot.gr/

    "Αν είναι ειλικρινές το στυλ ή είναι μόνο για την πρόκληση πιστεύω φαίνεται από το τι θα προσελκύσει."

    Είναι προφανές ότι το στυλ αυτών των κοριτσιών δεν είναι ειλικρινές χωρίς όμως να ευθύνονται αυτά για τις αφελείς προθέσεις τους αφού η κοινωνία (μια κοινωνία θεαματικών ανδρείκελων)τις έχει φορτώσει με απατηλές προσδοκίες που εκπληρώνονται μόνο στο επίπεδο των ρόλων.

    Εν συνεχεία κι' επειδή θίξατε το θέμα των σχέσεων το σημαντικότερο πράγμα είναι η ειλικρίνεια των προθέσεων! Εάν ο χαρακτήρας ενός ατόμου αναδύει την αυθεντικότητα του είναι λάθος μας να τον περιχαρακώνουμε μέσα σε μοτίβα. Διότι το ζήτημα των σχέσεων επαφίεται στην δυνατότητα μας να δεχτούμε την άλλη ύπαρξη χωρίς τα στεγανά του δικού μας εγωισμού. Το πρόβλημα δεν βρίσκεται στο τι θα πάρουμε από τον άλλον αλλά σε πιο βαθμό είμαστε εμείς έτοιμοι να δεχτούμε εκείνα που έχει να μας δώσει.

    Πολλοί λίγοι το συνειδητοποιούν αυτό το τελευταίο που είναι πρωτίστως ζήτημα ψυχικής ανιδιοτέλειας και γι' αυτό την πατάνε τελικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή